Ευρωπαϊκές Καλές Πρακτικές για τη μείωση της παραβατικότητας ανηλίκων
Αφροδίτη Ζουλινάκη,
Εγκληματολόγος-Ερευνήτρια, Καθηγήτρια στο University of Indianapolis Athens
Δρ. Ιωάννα Η. Μάστορα,
Τακτική Καθηγήτρια ΣΑΕΑ , Διδάσκουσα στο University of Indianapolis Athens
Παρόλο που η παιδική παραβατικότητα αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα κοινωνικά προβλήματα, δεν έχουν ακόμη επακριβώς διευκρινιστεί τα αίτιά της. Οι πιο σημαντικοί αιτιολογικοί συντελεστές είναι ο ρόλος της οικογένειας, ο ρόλος του σχολείου, ο ρόλος των συνομηλίκων και οι οργανικές βλάβες.
Οικογένεια: Όταν στην οικογένεια επικρατεί το πνεύμα της ασυδοσίας «όλα επιτρέπονται» χωρίς να υπάρχει σταθερή και συνεπής συμπεριφορά εκ μέρους των γονιών, οι οποίοι συνήθως τελούν σε διάσταση. Συχνά ο πατέρας απουσιάζει ή το παιδί έχει μια διαταραγμένη σχέση με τον πατέρα. Εμφανίζεται τότε πολύ έντονα η γονεϊκή αδιαφορία. Στον αντίποδα αυτής της συμπεριφοράς είναι η άσκηση υπερβολικής πειθαρχίας με σιδηρούς κανόνες που φτάνει συχνά στην τιμωρία και στην άσκηση σωματικής βίας. Οι γονείς τιμωρούν αυστηρά, είναι ασυνεπείς και άδικοι. Τότε το παιδί ξεσπά την ένταση αυτής της καταπίεσης με έντονη επιθετικότητα προς τους άλλους.
Υπάρχουν φορές που η πειθαρχία επιβάλλεται και μέσω μιας υπερπροστατευτικής διάθεσης των γονιών. Να σημειωθεί εδώ ότι τελείως διαφορετική εικόνα παρουσιάζει η οικογένεια του νευρωσικού παραβάτη. Οι κυρώσεις που ασκούνται τότε από τους γονείς είναι επί το πλείστον ψυχολογικές. Υπάρχει ισχυρή ταύτιση με τους γονείς- ιδιαίτερα με την υπερπροστατευτική μητέρα- η οποία οδηγεί το παιδί σε ένα σκληρό κι άκαμπτο υπερεγώ ( Wright , DS , 1971).
Στην πρωτογενή πρόληψη της παιδικής παραβατικότητας εντάσσεται η ενίσχυση του ρόλου της οικογένειας για να αντιμετωπιστούν προβλήματα όπως η ρήξη του οικογενειακού δεσμού, η ενδοοικογενειακή βία, η κακοποίηση του παιδιού ή ακόμη και της μητέρας, η παραβατικότητα των γονιών, η χρήση ουσιών από τους γονείς, και θέματα όπως ο κοινωνικός τους αποκλεισμός και η οικονομική τους ανέχεια.
Ο ρόλος του σχολείου είναι επίσης πολύ σημαντικός. Η αποτυχία στο σχολείο, οι μαθησιακές δυσκολίες και η διακοπή του σχολείου πριν το τέλος φοίτησης είναι δυνατό να οδηγήσουν σε αντικοινωνική συμπεριφορά και να ωθήσουν το νέο να ενταχθεί σε νεανικές συμμορίες. Στην πρωτογενή πρόληψη εντάσσεται ακόμη η ενίσχυση του ρόλου του σχολείου με ειδικούς ψυχικής υγείας (ψυχολόγους, ψυχιάτρους) σε ρόλο σχολικών συμβούλων.
Η προσωπικότητα του παιδιού και η συμπεριφορά του επηρεάζεται πολύ από το συναισθηματικό κλίμα που επικρατεί στις συναναστροφές του.
Η παραβατική συμπεριφορά σχετίζεται με την αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας χωρίς αυτό να σημαίνει ότι όποιος έχει αυτήν τη διαταραχή θα εμφανίσει οπωσδήποτε παραβατική συμπεριφορά.
Έντονη επιθετικότητα παρατηρείται και στην εφηβική ηλικία. Τα κυριότερα αίτια αριθμούνται ως κάτωθι:
1.
Η κρίση των ηθικών και κοινωνικών αξιών οδηγεί στην έλλειψη προσανατολισμού του τί είναι σωστό ή λάθος, καθώς οι παραδοσιακές αξίες κλυδωνίζονται.
2.
Η απώλεια των στενών ανθρώπινων σχέσεων και η δράση στην ανωνυμία.
3.
Ο περιορισμός του χώρου κίνησης. Δεν υπάρχει περιθώριο για τους νέους να ξεδώσουν.
4.
Η βελτίωση των σκληρών συνθηκών ζωής αφήνουν στον έφηβο περίσσεια δυνάμεων που κάπου θα εκτονωθεί.
5.
Η αύξηση των κοινωνικών προτύπων επιτυχίας που εκφράζεται μέσα από την κατοχή και κατανάλωση προϊόντων.
6.
Η εξοικείωση με την βία μέσω των ΜΜΕ και των Video games .
7.
Η χρήση ουσιών (αλκοόλ, ναρκωτικά).
H θεωρία των ορμών και των ενστίκτων, της ψυχικής ματαίωσης, η θεωρία της πειθούς και της μίμησης, η θεωρία της ετικέτας, η θεωρία της καθημερινότητας. Όλες αυτές όμως είναι μονοδιάστατες. Αντίθετα, η θεωρία της πολυδιάστατης αιτιολόγησης προσπαθεί να επισημάνει περισσότερους παράγοντες. Τέτοιος είναι ο ρόλος των ΜΜΕ, το κοινωνικοπολιτικό σύστημα αξιών, η κοινωνικοποίηση του ατόμου, ο τύπος του αθλήματος, οι στόχοι της αθλητικής δράσης, οι προσδοκίες από τον αγώνα, οι πελατειακές σχέσεις των σωματείων με τους οργανωμένους οπαδούς.
Στην σύγχρονη κοινωνία που οι δομές των σχέσεων έχουν αλλάξει, η παραβατική συμπεριφορά αποτελεί μια συνισταμένη μέσω της οποία ένας ικανός αριθμός ανήλικων βρίσκουν δίοδο έκφρασης των συναισθημάτων τους, όπως η ανάγκη αναγνώρισης, προσέλκυσης της προσοχή των γονέων ή και του ευρύτερου περιβάλλοντος, καθώς και η ανάγκη ένταξης σε ομάδες. Πολλοί από αυτούς πραγματώνουν αυτές τις ανάγκες μέσω υγιών συμπεριφορών αλλά κάποιοι εξ’ αυτών στρέφονται σε συμπεριφορές οι οποίες είναι παραβατικες ή δυνάμει παραβατικες. Στην Ευρώπη, Αμερική αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο γίνονται μεθοδευμένες προσπάθειες με στόχο την μείωση τέτοιων φαινομένων, αλλά και την εφαρμογή καλών πρακτικών που βοηθούν στην αντιμετώπιση αλλά και στην πρόληψη παραβατικων συμπεριφορών.
Προγράμματα τα οποία έχουν αναπτυχθεί με στόχο την καταπολέμηση καθώς και την μείωση της ανήλικης παραβατικότητας έχουν εφαρμοστεί σε διαφορές χώρες της Ευρώπης με θετικά αποτελέσματα.
Το πρόγραμμα Ego - Strength [1] που εφαρμόζεται στην Αυστρία και Ουγγαρία και στόχος του είναι η καταπολεμήσει των κλοπών, της βίας και της χρήσης ναρκωτικών ουσιών. Ο τρόπος με τον οποίο το πρόγραμμα λειτουργεί είναι η ανάπτυξη της προσωπικότητας των νέων και η εκμάθηση του να αντιστέκονται σε κακές συμπεριφορές που αναπτύσσονται μέσα από την ομάδα που ανήκουν, όπως επίσης και το να θέτουν όρια. Η κοινωνική καταξίωση μέσω ομαδικής εργασίας και ομαδικού πνεύματος. Το κίνητρο να μάθουν στην πράξη, άξιες όπως η βοήθεια προς τους άλλους, η υπευθυνότητα καθώς και ο σεβασμός προς τους άλλους δεν μαθαίνεται απλά αλλά βιώνεται στην πράξη. Η αυτογνωσία, η ικανότητα να συνεργάζονται και να επικοινωνούν για την επίλυση προβλημάτων είναι μερικές από τις άξιες που μαθαίνουν. Για την επίτευξη όλων αυτών η αστυνομία, το σχολείο, οι γονείς, ψυχολόγοι, γυμναστές, δήμοι και μη κυβερνητικές οργανώσεις συνεργάζονται με σκοπό την εφαρμογή του προγράμματος αυτού, το οποίο σχεδιάζεται και εφαρμόζεται μέσα στα σχολεία.
Στο Βέλγιο έχουμε το Solidacride [2] του οποίου στόχος είναι το βίαιο έγκλημα καθώς και άλλες παραβάσεις. Μέσω αυτού του προγράμματος διδάσκονται κοινωνικές και επαγγελματικές δεξιότητες σε νέους οι οποίοι είναι δυνάμει παραβάτες, όπως επίσης αναπτύσσονται δεσμοί με την τοπική κοινότητα. Υπεύθυνοι για την υλοποίηση είναι οι δήμοι και οι μη κυβερνητικές οργανώσεις.
Στην Δημοκρατία της Τσεχίας [3] εφαρμόζεται ένα πρόγραμμα πρόληψης το οποίο στόχο έχει την αποφυγή παραβατικων συμπεριφορών μέσω της στήριξης ανήλικων παραβατών καθώς και της οικογένειάς τους με στόχο την κοινωνική τους ένταξη.
Στην Γαλλία η εφαρμογή του Educational Watch [4] που ασχολείται με τους μαθητές και τους άνεργους νέους ως στόχο του έχει την εξασφάλιση της παιδείας των ανήλικων καθώς και την εκμάθηση τέχνης με σκοπό την πλήρη ενσωμάτωση στην κοινωνία. Η παραμονή στο σχολείο και η απόκτηση απολυτήριου επιτυγχάνεται μέσω καλής επικοινωνίας των γονέων, καθηγητών, κοινωνικών λειτουργών, γιατρών και τοπικών φορέων.
Στην Γερμανία το πρόγραμμα «Γίνομαι Αυτόνομος» [5] έχει στόχο τα ναρκωτικά και το βίαιο έγκλημα. Μέσω αυτού οι μαθητές μαθαίνουν να αυξάνουν τις κοινωνικές και ανθρώπινες δεξιότητες τους, την αυτονομία τους, και την ικανότητα να επιλύουν τις διαφορές τους με το διάλογο. Επίσης έμφαση δίδεται στην υποστήριξη και ανάπτυξη κοινωνικών και συναισθηματικών λογικών συμπεριφορών.
Στην Ιταλία το πρόγραμμα «Σχολική Διαμεσολάβηση» [6] έχει ως στόχο τη βία στο σχολείο. Ο σκοπός του είναι η ανακάλυψη των μηχανισμών που πυροδοτούν τις διαπροσωπικές διαμάχες και η εκμάθηση της μεταμόρφωσης τους με σκοπό την βελτίωση των σχέσεων των ατόμων που εμπλέκονται. Οι νέοι μαθαίνουν να αναγνωρίζουν τα αισθήματα τους, να τα ονομάζουν και να τους δίνουν οντότητα. Με αυτό τον τρόπο μαθαίνουν καινούργιους τρόπους που τους δίνουν τη δυνατότητα να αντεπεξέλθουν χωρίς τη χρήση βίας.
Στην Λιθουανία το πρόγραμμα Springboard [7] έχει στόχο την ανήλικη παραβατικότητα και την αντικοινωνική συμπεριφορά. Μέσω αυτού του προγράμματος οι νέοι, οι γονείς, οι δάσκαλοι, κοινωνικοί λειτουργεί και ο φορέας που ασχολείται με την παραβατικοτητα των ανήλικων, σχεδιάζουν και υλοποιούν προγράμματα τα οποία στοχεύουν στην ανάπτυξη του αισθήματος εμπιστοσύνης μεταξύ αυτών. Είναι αξιοσημείωτο δε ότι εφαρμόζεται ξεχωριστό πρόγραμμα για κάθε ανήλικο με βάση της ανάγκες και τις αδυναμίες του.
Στην Ολλανδία το πρόγραμμα «Κοινότητες που Νοιάζονται» [8] έχει στόχο τη μείωση των συντελεστών κίνδυνου για την εμφάνιση παραβατικων συμπεριφορών και η ενδυνάμωση του με παράγοντες οι οποίοι προστατεύουν την καλή συμπεριφορά. Όπως επίσης η θετική επίδραση του κοινωνικού περιβάλλοντος, καθώς και η ανεύρεση καλών πρακτικών ως προς το μεγάλωμα των παιδιών.
Στην Πορτογαλία οι «Επόπτες της Γειτονιάς» [9] είναι ένα πρόγραμμα που στοχεύει στο έγκλημα του δρόμου και υλοποιείται 1) μέσω συμβουλευτικής από άτομα που ανήκουν στην ομάδα, 2) με εκμάθηση δεξιοτήτων και 3) με καλυτέρευση του περιβάλλοντος στο οποίο αυτοί και οι οικογένειες τους διαμένουν. Αξίζει να σημειωθεί ότι Επόπτες είναι άτομα μέσα από την συγκεκριμένη κοινότητα τα οποία είναι δυνάμει παραβάτες!
Βιβλιογραφία
Bandura, A. (1965) Influence of Model’ s reinforcement contingencies on the acquisition of imitative responses, Journal of personality and Social Psychology, 4, 211-215.
Batista, T. (2005). Choices Programme Second Generation – E2G “Neighbourhood Tutors” Project Quinta da Princesa Neighbourhood. Unpublished Manuscript. found in Alex Stevens, Isabel Kessler and Ben Gladstone February 2006 Review of Good Practices in Preventing Juvenile Crime in the European Union
Bredemeier, B. J. & Shields, D.L. (1986a) Athletic Aggression: An issue of contextual morality. Sociology of Sport Journal, 3, 15-28.
Bredemeier, B. J. & Shields, D. L. (1986b) Game reasoning and interaction morality. Journal of Genetic Psychology, 147, 257-275.
Wright , DS (1971). The psychology of moral behavior Penguin
Geceniene, S. (2005). Report Lithuania . Unpublished grey literature, sent 24.10.2005 found in Alex Stevens, Isabel Kessler and Ben Gladstone February 2006 Review of Good Practices in Preventing Juvenile Crime in the European Union
Holztrattner, G. (2005). Projekt Ich-Staerke. Wien, 2005
Jonkman, H.; Junger-Tas, J.; van Dijk, B. (2005). From Behind Dikes and Dunes: Communities that Care in the Netherlands . Children and Society Volume 19 (2005), pp. 105-116. Crow et al., 2004 ( UK )
Raditsch, F. (2005). Personal Conversation. Prague , 22.11.005, Ministry of Interior and Raditsch, F. (2004). An Early Intervention Project. EUCPN Best Practice Conference. The Hague, December 7th 2004 .
Raynal, M. (2004). The Educational Watch. In Vanhove, A and Raynal. M. (2004). Secucities: Violence and Schools. European Forum of Urban Safety. Paris : Perolle , . 11-25
Solidarcite (2004) http://www.solidarcite.be/accueil.htm
Vanhove, A and Raynal. M. (2004). Secucities: Violence and Schools. European Forum of Urban Safety. Paris: Perolle
Wiborg, G. and Hanewinkel, R. (2005). Eigenstaendig warden: Sucht- und Gewaltpraevention in der Schule durch Persoenlichkeitsfoerderung. (Becoming autonomous) Prevention of addiction and violence in school by supporting the development of personality). Evalautionsergebnisse der ersten Klassenstufe. http://www.edv-butler.at/Rotary/docs/EW-Mezer-pdf .
Μουντάκης, Κ. (1992) Η Φυσική Αγωγή στο Γυμνάσιο και στο Λύκειο, Εφαρμογή των νέων αναλυτικών προγραμμάτων, Εκδόσεις Salto , Αθήνα.
www . klimaka . gr
[1] Holztrattner, G. (2005). Projekt Ich-Staerke. Wien, 2005
[2] Solidarcite (2004) http://www.solidarcite.be/accueil.htm
[3] Raditsch, F. (2005). Personal Conversation. Prague , 22.11.005, Ministry of Interior and Raditsch, F. (2004). An Early Intervention Project. EUCPN Best Practice Conference. The Hague, December 7th 2004 .
[4] Raynal, M. (2004). The Educational Watch. In Vanhove, A and Raynal. M. (2004). Secucities: Violence and Schools. European Forum of Urban Safety. Paris : Perolle , . 11-25
[5] Wiborg, G. and Hanewinkel, R. (2005). Eigenstaendig warden: Sucht- und Gewaltpraevention in der Schule durch Persoenlichkeitsfoerderung. (Becoming autonomous) Prevention of addiction and violence in school by supporting the development of personality). Evalautionsergebnisse der ersten Klassenstufe. http://www.edv-butler.at/Rotary/docs/EW-Mezer-pdf .
[6] Vanhove, A and Raynal. M. (2004). Secucities: Violence and Schools. European Forum of Urban Safety. Paris: Perolle
[7] Geceniene, S. (2005). Report Lithuania . Unpublished grey literature, sent 24.10.2005 found in Alex Stevens, Isabel Kessler and Ben Gladstone February 2006 Review of Good Practices in Preventing Juvenile Crime in the European Union
[8] Jonkman, H.; Junger-Tas, J.; van Dijk, B. (2005). From Behind Dikes and Dunes: Communities that Care in the Netherlands . Children and Society Volume 19 (2005), pp. 105-116.
Crow et al., 2004 (UK)
[9] Batista, T. (2005). Choices Programme Second Generation – E2G “Neighbourhood Tutors” Project Quinta da Princesa Neighbourhood. Unpublished Manuscript. found in Alex Stevens, Isabel Kessler and Ben Gladstone February 2006 Review of Good Practices in Preventing Juvenile Crime in the European Union
ΠΗΓΗ: http://www.astynomia.gr/index.php?option=ozo_content&perform=view&id=1863&Itemid=400&lang=
Αφροδίτη Ζουλινάκη,
Εγκληματολόγος-Ερευνήτρια, Καθηγήτρια στο University of Indianapolis Athens
Δρ. Ιωάννα Η. Μάστορα,
Τακτική Καθηγήτρια ΣΑΕΑ , Διδάσκουσα στο University of Indianapolis Athens
Παρόλο που η παιδική παραβατικότητα αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα κοινωνικά προβλήματα, δεν έχουν ακόμη επακριβώς διευκρινιστεί τα αίτιά της. Οι πιο σημαντικοί αιτιολογικοί συντελεστές είναι ο ρόλος της οικογένειας, ο ρόλος του σχολείου, ο ρόλος των συνομηλίκων και οι οργανικές βλάβες.
Οικογένεια: Όταν στην οικογένεια επικρατεί το πνεύμα της ασυδοσίας «όλα επιτρέπονται» χωρίς να υπάρχει σταθερή και συνεπής συμπεριφορά εκ μέρους των γονιών, οι οποίοι συνήθως τελούν σε διάσταση. Συχνά ο πατέρας απουσιάζει ή το παιδί έχει μια διαταραγμένη σχέση με τον πατέρα. Εμφανίζεται τότε πολύ έντονα η γονεϊκή αδιαφορία. Στον αντίποδα αυτής της συμπεριφοράς είναι η άσκηση υπερβολικής πειθαρχίας με σιδηρούς κανόνες που φτάνει συχνά στην τιμωρία και στην άσκηση σωματικής βίας. Οι γονείς τιμωρούν αυστηρά, είναι ασυνεπείς και άδικοι. Τότε το παιδί ξεσπά την ένταση αυτής της καταπίεσης με έντονη επιθετικότητα προς τους άλλους.
Υπάρχουν φορές που η πειθαρχία επιβάλλεται και μέσω μιας υπερπροστατευτικής διάθεσης των γονιών. Να σημειωθεί εδώ ότι τελείως διαφορετική εικόνα παρουσιάζει η οικογένεια του νευρωσικού παραβάτη. Οι κυρώσεις που ασκούνται τότε από τους γονείς είναι επί το πλείστον ψυχολογικές. Υπάρχει ισχυρή ταύτιση με τους γονείς- ιδιαίτερα με την υπερπροστατευτική μητέρα- η οποία οδηγεί το παιδί σε ένα σκληρό κι άκαμπτο υπερεγώ ( Wright , DS , 1971).
Στην πρωτογενή πρόληψη της παιδικής παραβατικότητας εντάσσεται η ενίσχυση του ρόλου της οικογένειας για να αντιμετωπιστούν προβλήματα όπως η ρήξη του οικογενειακού δεσμού, η ενδοοικογενειακή βία, η κακοποίηση του παιδιού ή ακόμη και της μητέρας, η παραβατικότητα των γονιών, η χρήση ουσιών από τους γονείς, και θέματα όπως ο κοινωνικός τους αποκλεισμός και η οικονομική τους ανέχεια.
Ο ρόλος του σχολείου είναι επίσης πολύ σημαντικός. Η αποτυχία στο σχολείο, οι μαθησιακές δυσκολίες και η διακοπή του σχολείου πριν το τέλος φοίτησης είναι δυνατό να οδηγήσουν σε αντικοινωνική συμπεριφορά και να ωθήσουν το νέο να ενταχθεί σε νεανικές συμμορίες. Στην πρωτογενή πρόληψη εντάσσεται ακόμη η ενίσχυση του ρόλου του σχολείου με ειδικούς ψυχικής υγείας (ψυχολόγους, ψυχιάτρους) σε ρόλο σχολικών συμβούλων.
Η προσωπικότητα του παιδιού και η συμπεριφορά του επηρεάζεται πολύ από το συναισθηματικό κλίμα που επικρατεί στις συναναστροφές του.
Η παραβατική συμπεριφορά σχετίζεται με την αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας χωρίς αυτό να σημαίνει ότι όποιος έχει αυτήν τη διαταραχή θα εμφανίσει οπωσδήποτε παραβατική συμπεριφορά.
Έντονη επιθετικότητα παρατηρείται και στην εφηβική ηλικία. Τα κυριότερα αίτια αριθμούνται ως κάτωθι:
1.
Η κρίση των ηθικών και κοινωνικών αξιών οδηγεί στην έλλειψη προσανατολισμού του τί είναι σωστό ή λάθος, καθώς οι παραδοσιακές αξίες κλυδωνίζονται.
2.
Η απώλεια των στενών ανθρώπινων σχέσεων και η δράση στην ανωνυμία.
3.
Ο περιορισμός του χώρου κίνησης. Δεν υπάρχει περιθώριο για τους νέους να ξεδώσουν.
4.
Η βελτίωση των σκληρών συνθηκών ζωής αφήνουν στον έφηβο περίσσεια δυνάμεων που κάπου θα εκτονωθεί.
5.
Η αύξηση των κοινωνικών προτύπων επιτυχίας που εκφράζεται μέσα από την κατοχή και κατανάλωση προϊόντων.
6.
Η εξοικείωση με την βία μέσω των ΜΜΕ και των Video games .
7.
Η χρήση ουσιών (αλκοόλ, ναρκωτικά).
H θεωρία των ορμών και των ενστίκτων, της ψυχικής ματαίωσης, η θεωρία της πειθούς και της μίμησης, η θεωρία της ετικέτας, η θεωρία της καθημερινότητας. Όλες αυτές όμως είναι μονοδιάστατες. Αντίθετα, η θεωρία της πολυδιάστατης αιτιολόγησης προσπαθεί να επισημάνει περισσότερους παράγοντες. Τέτοιος είναι ο ρόλος των ΜΜΕ, το κοινωνικοπολιτικό σύστημα αξιών, η κοινωνικοποίηση του ατόμου, ο τύπος του αθλήματος, οι στόχοι της αθλητικής δράσης, οι προσδοκίες από τον αγώνα, οι πελατειακές σχέσεις των σωματείων με τους οργανωμένους οπαδούς.
Στην σύγχρονη κοινωνία που οι δομές των σχέσεων έχουν αλλάξει, η παραβατική συμπεριφορά αποτελεί μια συνισταμένη μέσω της οποία ένας ικανός αριθμός ανήλικων βρίσκουν δίοδο έκφρασης των συναισθημάτων τους, όπως η ανάγκη αναγνώρισης, προσέλκυσης της προσοχή των γονέων ή και του ευρύτερου περιβάλλοντος, καθώς και η ανάγκη ένταξης σε ομάδες. Πολλοί από αυτούς πραγματώνουν αυτές τις ανάγκες μέσω υγιών συμπεριφορών αλλά κάποιοι εξ’ αυτών στρέφονται σε συμπεριφορές οι οποίες είναι παραβατικες ή δυνάμει παραβατικες. Στην Ευρώπη, Αμερική αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο γίνονται μεθοδευμένες προσπάθειες με στόχο την μείωση τέτοιων φαινομένων, αλλά και την εφαρμογή καλών πρακτικών που βοηθούν στην αντιμετώπιση αλλά και στην πρόληψη παραβατικων συμπεριφορών.
Προγράμματα τα οποία έχουν αναπτυχθεί με στόχο την καταπολέμηση καθώς και την μείωση της ανήλικης παραβατικότητας έχουν εφαρμοστεί σε διαφορές χώρες της Ευρώπης με θετικά αποτελέσματα.
Το πρόγραμμα Ego - Strength [1] που εφαρμόζεται στην Αυστρία και Ουγγαρία και στόχος του είναι η καταπολεμήσει των κλοπών, της βίας και της χρήσης ναρκωτικών ουσιών. Ο τρόπος με τον οποίο το πρόγραμμα λειτουργεί είναι η ανάπτυξη της προσωπικότητας των νέων και η εκμάθηση του να αντιστέκονται σε κακές συμπεριφορές που αναπτύσσονται μέσα από την ομάδα που ανήκουν, όπως επίσης και το να θέτουν όρια. Η κοινωνική καταξίωση μέσω ομαδικής εργασίας και ομαδικού πνεύματος. Το κίνητρο να μάθουν στην πράξη, άξιες όπως η βοήθεια προς τους άλλους, η υπευθυνότητα καθώς και ο σεβασμός προς τους άλλους δεν μαθαίνεται απλά αλλά βιώνεται στην πράξη. Η αυτογνωσία, η ικανότητα να συνεργάζονται και να επικοινωνούν για την επίλυση προβλημάτων είναι μερικές από τις άξιες που μαθαίνουν. Για την επίτευξη όλων αυτών η αστυνομία, το σχολείο, οι γονείς, ψυχολόγοι, γυμναστές, δήμοι και μη κυβερνητικές οργανώσεις συνεργάζονται με σκοπό την εφαρμογή του προγράμματος αυτού, το οποίο σχεδιάζεται και εφαρμόζεται μέσα στα σχολεία.
Στο Βέλγιο έχουμε το Solidacride [2] του οποίου στόχος είναι το βίαιο έγκλημα καθώς και άλλες παραβάσεις. Μέσω αυτού του προγράμματος διδάσκονται κοινωνικές και επαγγελματικές δεξιότητες σε νέους οι οποίοι είναι δυνάμει παραβάτες, όπως επίσης αναπτύσσονται δεσμοί με την τοπική κοινότητα. Υπεύθυνοι για την υλοποίηση είναι οι δήμοι και οι μη κυβερνητικές οργανώσεις.
Στην Δημοκρατία της Τσεχίας [3] εφαρμόζεται ένα πρόγραμμα πρόληψης το οποίο στόχο έχει την αποφυγή παραβατικων συμπεριφορών μέσω της στήριξης ανήλικων παραβατών καθώς και της οικογένειάς τους με στόχο την κοινωνική τους ένταξη.
Στην Γαλλία η εφαρμογή του Educational Watch [4] που ασχολείται με τους μαθητές και τους άνεργους νέους ως στόχο του έχει την εξασφάλιση της παιδείας των ανήλικων καθώς και την εκμάθηση τέχνης με σκοπό την πλήρη ενσωμάτωση στην κοινωνία. Η παραμονή στο σχολείο και η απόκτηση απολυτήριου επιτυγχάνεται μέσω καλής επικοινωνίας των γονέων, καθηγητών, κοινωνικών λειτουργών, γιατρών και τοπικών φορέων.
Στην Γερμανία το πρόγραμμα «Γίνομαι Αυτόνομος» [5] έχει στόχο τα ναρκωτικά και το βίαιο έγκλημα. Μέσω αυτού οι μαθητές μαθαίνουν να αυξάνουν τις κοινωνικές και ανθρώπινες δεξιότητες τους, την αυτονομία τους, και την ικανότητα να επιλύουν τις διαφορές τους με το διάλογο. Επίσης έμφαση δίδεται στην υποστήριξη και ανάπτυξη κοινωνικών και συναισθηματικών λογικών συμπεριφορών.
Στην Ιταλία το πρόγραμμα «Σχολική Διαμεσολάβηση» [6] έχει ως στόχο τη βία στο σχολείο. Ο σκοπός του είναι η ανακάλυψη των μηχανισμών που πυροδοτούν τις διαπροσωπικές διαμάχες και η εκμάθηση της μεταμόρφωσης τους με σκοπό την βελτίωση των σχέσεων των ατόμων που εμπλέκονται. Οι νέοι μαθαίνουν να αναγνωρίζουν τα αισθήματα τους, να τα ονομάζουν και να τους δίνουν οντότητα. Με αυτό τον τρόπο μαθαίνουν καινούργιους τρόπους που τους δίνουν τη δυνατότητα να αντεπεξέλθουν χωρίς τη χρήση βίας.
Στην Λιθουανία το πρόγραμμα Springboard [7] έχει στόχο την ανήλικη παραβατικότητα και την αντικοινωνική συμπεριφορά. Μέσω αυτού του προγράμματος οι νέοι, οι γονείς, οι δάσκαλοι, κοινωνικοί λειτουργεί και ο φορέας που ασχολείται με την παραβατικοτητα των ανήλικων, σχεδιάζουν και υλοποιούν προγράμματα τα οποία στοχεύουν στην ανάπτυξη του αισθήματος εμπιστοσύνης μεταξύ αυτών. Είναι αξιοσημείωτο δε ότι εφαρμόζεται ξεχωριστό πρόγραμμα για κάθε ανήλικο με βάση της ανάγκες και τις αδυναμίες του.
Στην Ολλανδία το πρόγραμμα «Κοινότητες που Νοιάζονται» [8] έχει στόχο τη μείωση των συντελεστών κίνδυνου για την εμφάνιση παραβατικων συμπεριφορών και η ενδυνάμωση του με παράγοντες οι οποίοι προστατεύουν την καλή συμπεριφορά. Όπως επίσης η θετική επίδραση του κοινωνικού περιβάλλοντος, καθώς και η ανεύρεση καλών πρακτικών ως προς το μεγάλωμα των παιδιών.
Στην Πορτογαλία οι «Επόπτες της Γειτονιάς» [9] είναι ένα πρόγραμμα που στοχεύει στο έγκλημα του δρόμου και υλοποιείται 1) μέσω συμβουλευτικής από άτομα που ανήκουν στην ομάδα, 2) με εκμάθηση δεξιοτήτων και 3) με καλυτέρευση του περιβάλλοντος στο οποίο αυτοί και οι οικογένειες τους διαμένουν. Αξίζει να σημειωθεί ότι Επόπτες είναι άτομα μέσα από την συγκεκριμένη κοινότητα τα οποία είναι δυνάμει παραβάτες!
Βιβλιογραφία
Bandura, A. (1965) Influence of Model’ s reinforcement contingencies on the acquisition of imitative responses, Journal of personality and Social Psychology, 4, 211-215.
Batista, T. (2005). Choices Programme Second Generation – E2G “Neighbourhood Tutors” Project Quinta da Princesa Neighbourhood. Unpublished Manuscript. found in Alex Stevens, Isabel Kessler and Ben Gladstone February 2006 Review of Good Practices in Preventing Juvenile Crime in the European Union
Bredemeier, B. J. & Shields, D.L. (1986a) Athletic Aggression: An issue of contextual morality. Sociology of Sport Journal, 3, 15-28.
Bredemeier, B. J. & Shields, D. L. (1986b) Game reasoning and interaction morality. Journal of Genetic Psychology, 147, 257-275.
Wright , DS (1971). The psychology of moral behavior Penguin
Geceniene, S. (2005). Report Lithuania . Unpublished grey literature, sent 24.10.2005 found in Alex Stevens, Isabel Kessler and Ben Gladstone February 2006 Review of Good Practices in Preventing Juvenile Crime in the European Union
Holztrattner, G. (2005). Projekt Ich-Staerke. Wien, 2005
Jonkman, H.; Junger-Tas, J.; van Dijk, B. (2005). From Behind Dikes and Dunes: Communities that Care in the Netherlands . Children and Society Volume 19 (2005), pp. 105-116. Crow et al., 2004 ( UK )
Raditsch, F. (2005). Personal Conversation. Prague , 22.11.005, Ministry of Interior and Raditsch, F. (2004). An Early Intervention Project. EUCPN Best Practice Conference. The Hague, December 7th 2004 .
Raynal, M. (2004). The Educational Watch. In Vanhove, A and Raynal. M. (2004). Secucities: Violence and Schools. European Forum of Urban Safety. Paris : Perolle , . 11-25
Solidarcite (2004) http://www.solidarcite.be/accueil.htm
Vanhove, A and Raynal. M. (2004). Secucities: Violence and Schools. European Forum of Urban Safety. Paris: Perolle
Wiborg, G. and Hanewinkel, R. (2005). Eigenstaendig warden: Sucht- und Gewaltpraevention in der Schule durch Persoenlichkeitsfoerderung. (Becoming autonomous) Prevention of addiction and violence in school by supporting the development of personality). Evalautionsergebnisse der ersten Klassenstufe. http://www.edv-butler.at/Rotary/docs/EW-Mezer-pdf .
Μουντάκης, Κ. (1992) Η Φυσική Αγωγή στο Γυμνάσιο και στο Λύκειο, Εφαρμογή των νέων αναλυτικών προγραμμάτων, Εκδόσεις Salto , Αθήνα.
www . klimaka . gr
[1] Holztrattner, G. (2005). Projekt Ich-Staerke. Wien, 2005
[2] Solidarcite (2004) http://www.solidarcite.be/accueil.htm
[3] Raditsch, F. (2005). Personal Conversation. Prague , 22.11.005, Ministry of Interior and Raditsch, F. (2004). An Early Intervention Project. EUCPN Best Practice Conference. The Hague, December 7th 2004 .
[4] Raynal, M. (2004). The Educational Watch. In Vanhove, A and Raynal. M. (2004). Secucities: Violence and Schools. European Forum of Urban Safety. Paris : Perolle , . 11-25
[5] Wiborg, G. and Hanewinkel, R. (2005). Eigenstaendig warden: Sucht- und Gewaltpraevention in der Schule durch Persoenlichkeitsfoerderung. (Becoming autonomous) Prevention of addiction and violence in school by supporting the development of personality). Evalautionsergebnisse der ersten Klassenstufe. http://www.edv-butler.at/Rotary/docs/EW-Mezer-pdf .
[6] Vanhove, A and Raynal. M. (2004). Secucities: Violence and Schools. European Forum of Urban Safety. Paris: Perolle
[7] Geceniene, S. (2005). Report Lithuania . Unpublished grey literature, sent 24.10.2005 found in Alex Stevens, Isabel Kessler and Ben Gladstone February 2006 Review of Good Practices in Preventing Juvenile Crime in the European Union
[8] Jonkman, H.; Junger-Tas, J.; van Dijk, B. (2005). From Behind Dikes and Dunes: Communities that Care in the Netherlands . Children and Society Volume 19 (2005), pp. 105-116.
Crow et al., 2004 (UK)
[9] Batista, T. (2005). Choices Programme Second Generation – E2G “Neighbourhood Tutors” Project Quinta da Princesa Neighbourhood. Unpublished Manuscript. found in Alex Stevens, Isabel Kessler and Ben Gladstone February 2006 Review of Good Practices in Preventing Juvenile Crime in the European Union
ΠΗΓΗ: http://www.astynomia.gr/index.php?option=ozo_content&perform=view&id=1863&Itemid=400&lang=
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου